รู้ทัน 6 สัญญาณภาวะขาดโปรตีน มีอาการอะไรบ้าง

“โปรตีน” เป็นสารอาหารสำคัญที่ร่างกายขาดไม่ได้ และเป็นหนึ่งในอาหารหลักห้าหมู่ที่เราต้องได้รับในแต่ละวัน โดยโปรตีนที่ควรได้รับในแต่ละวันอยู่ที่ 0.8–1 กรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม เช่น มีน้ำหนักตัว 50 กิโลกรัม ควรได้รับโปรตีน 40-50 กรัมต่อวันถึงจะเพียงพอต่อร่างกาย หากร่างกายไม่ได้รับโปรตีนอย่างเพียงพอก็อาจส่งผลให้เกิดภาวะขาดโปรตีนขึ้นได้ โดยอาการจะมีตั้งแต่อ่อนเพลีย ป่วยบ่อย ผม เล็บ ผิวหนังไม่แข็งแรง อยากอาหารมากขึ้น รวมไปถึงภาวะสูญเสียกล้ามเนื้อได้เลย! เพื่อให้เข้าใจและสังเกตอาการมากขึ้น บทความนี้จึงได้รวม 6 อาการขาดโปรตีนเป็นอย่างไรบ้าง 

1. เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียมากกว่าปกติ

อาการอ่อนเพลียหรือรู้สึกเหนื่อยง่ายกว่าปกติเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าร่างกายขาดพลังงาน ไม่ว่าจะเป็นสาเหตุจากความเครียด พฤติกรรมการใช้ชีวิต หรือแม้แต่การกินอาหารที่ไม่เพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการขาดโปรตีน ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญต่อการสร้างพลังงานในร่างกาย นอกจากนี้ โปรตีนยังเป็นส่วนประกอบหลักของฮีโมโกลบิน ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย การได้รับโปรตีนไม่เพียงพอจึงส่งผลให้ร่างกายได้รับออกซิเจนน้อยลง นำไปสู่อาการอ่อนเพลีย หายใจไม่สะดวก หรืออาจรุนแรงถึงขั้นเกิดภาวะโลหิตจางได้

2. ป่วยบ่อยขึ้น

หากคุณสังเกตว่าตัวเองเจ็บป่วยง่ายกว่าปกติ อาการนี้อาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าร่างกายกำลังได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ โปรตีนเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการสร้างและเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการผลิตแอนติบอดี (Antibodies) ซึ่งเป็นโปรตีนชนิดพิเศษที่ทำหน้าที่เปรียบเสมือน “เกราะป้องกัน” ของร่างกาย แอนติบอดีเหล่านี้จะคอยตรวจจับและทำลายสิ่งแปลกปลอมที่เป็นอันตราย เช่น แบคทีเรีย ไวรัส หรือสารพิษ ก่อนที่พวกมันจะทำให้ร่างกายเจ็บป่วยได้ ดังนั้นเมื่อร่างกายขาดโปรตีน การผลิตแอนติบอดีก็จะลดลง ส่งผลให้ภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงอย่างเห็นได้ชัด ทำให้ร่างกายติดเชื้อและเจ็บป่วยได้ง่ายขึ้นกว่าเดิมมาก

3. เส้นผม เล็บ และผิวหนังเปราะบางขึ้น

ภาวะขาดโปรตีน สามารถส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับร่างกาย เช่น ผมร่วงง่าย เล็บเปราะ หรือผิวแห้งลอก นั่นอาจเป็นสัญญาณสำคัญที่บ่งบอกว่าร่างกายกำลังได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ เพราะโปรตีนคือโครงสร้างหลักที่หล่อเลี้ยงความแข็งแรงของอวัยวะต่างๆ ได้แก่

– ผม เส้นผมประกอบไปด้วยโปรตีนชนิดหนึ่งที่เรียกว่าเคราติน ซึ่งทำหน้าที่เป็นองค์ประกอบสำคัญ หากร่างกายขาดโปรตีน การสร้างและซ่อมแซมเส้นผมจะทำงานได้ไม่เต็มที่ ทำให้ผมอ่อนแอลง ขาดง่าย และหลุดร่วงในที่สุด

– เล็บ เช่นเดียวกับเส้นผม เล็บก็มีส่วนประกอบของโปรตีนในปริมาณมาก การขาดโปรตีนจะส่งผลโดยตรงต่อความแข็งแรงของเล็บ ทำให้เล็บเปราะบาง ฉีกขาดง่าย และไม่แข็งแรงเท่าที่ควร

– ผิวหนัง ผิวพรรณที่สดใสและยืดหยุ่นต้องอาศัยโปรตีนสำคัญอย่าง คอลลาเจน และ อีลาสติน ในการสร้างเซลล์ผิวใหม่และรักษาความยืดหยุ่น การได้รับโปรตีนไม่เพียงพอจะส่งผลให้ผิวแห้งกร้าน ขาดความชุ่มชื้น และดูไม่สดใส

4. หิวบ่อย อยากอาหาร

หากคุณรู้สึกหิวบ่อยกว่าปกติหรือมีความอยากอาหารมากขึ้นอย่างผิดสังเกต นั่นอาจเป็นสัญญาณหนึ่งของการ ขาดโปรตีน เนื่องจากโปรตีนเป็นหนึ่งในสามแหล่งพลังงานหลักของร่างกาย เมื่อร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ กลไกภายในจะกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกหิวบ่อยขึ้น เพื่อให้คุณกินอาหารมากขึ้นและได้รับพลังงานที่ขาดไปมาทดแทน งานวิจัยหลายชิ้นได้ชี้ให้เห็นว่าผู้ที่บริโภคโปรตีนไม่เพียงพอมีแนวโน้มที่จะมีความอยากอาหารเพิ่มมากขึ้น และความอยากอาหารที่เพิ่มขึ้นนี้อาจนำไปสู่ปัญหาน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นได้ ดังนั้น การกินโปรตีนให้เพียงพอจึงไม่เพียงแต่ช่วยให้ร่างกายได้รับพลังงาน แต่ยังช่วยให้คุณรู้สึกอิ่มนานขึ้น และสามารถควบคุมความอยากอาหารได้ดีขึ้นอีกด้วย

5. มีอาการบวมน้ำ

ใบหน้า มือ หรือเท้ามีอาการบวมผิดปกติ อาจเป็นสัญญาณของภาวะบวมน้ำ (Edema) ซึ่งเกิดจากการสะสมของเหลวในเนื้อเยื่อ และหนึ่งในสาเหตุสำคัญของอาการนี้คือการขาดโปรตีน เมื่อร่างกายขาดโปรตีน ระดับของอัลบูมิน (Albumin) ซึ่งเป็นโปรตีนสำคัญในเลือดจะลดต่ำลง หน้าที่หลักของอัลบูมินคือช่วยรักษาสมดุลของเหลวในร่างกายและป้องกันไม่ให้ของเหลวซึมออกไปสะสมในเนื้อเยื่อ เมื่อปริมาณอัลบูมินไม่เพียงพอ ร่างกายจึงกักเก็บโซเดียมและน้ำไว้มากขึ้น ทำให้เกิดอาการบวมในบริเวณต่างๆ ได้ โดยเฉพาะบริเวณท้อง ขา เท้า และมือ

6. สูญเสียมวลกล้ามเนื้อ

หากคุณรู้สึกว่ากล้ามเนื้อไม่แข็งแรงเหมือนเคย ทรงตัวได้ไม่ดี หรือน้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ นั่นอาจเป็นสัญญาณของภาวะสูญเสียมวลกล้ามเนื้อ ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ โปรตีนเป็นสารอาหารสำคัญที่ใช้ในการสร้างและซ่อมแซมกล้ามเนื้อ เมื่อร่างกายขาดโปรตีน ร่างกายจะหันไปดึงโปรตีนที่สะสมอยู่ในกล้ามเนื้อลายมาใช้เป็นพลังงานแทน ทำให้มวลกล้ามเนื้อลดลงอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ร่างกายอ่อนแอลง เหนื่อยง่าย และสูญเสียความสามารถในการทรงตัว โดยภาวะนี้จะเห็นได้ชัดเจนในกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งมีแนวโน้มที่จะสูญเสียมวลกล้ามเนื้อได้ง่ายกว่าวัยอื่น

 

โปรตีนเป็นสารอาหารสำคัญ หากได้รับไม่เพียงพออาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้หลายด้าน สังเกตได้จาก 6 สัญญาณการขาดโปรตีนที่สำคัญ ได้แก่ อาการอ่อนเพลีย ป่วยบ่อย ผม เล็บ และผิวหนังไม่แข็งแรง หิวบ่อย บวมน้ำ และสูญเสียมวลกล้ามเนื้อได้ ด้วยอาการเหล่านี้ หลายคนอาจสงสัยว่า ทำอย่างไรให้ร่างกายได้รับโปรตีนอย่างเพียงพอ? สามารถเริ่มได้จากอาหารประเภทโปรตีนในปริมาณที่เหมาะสมในแต่ละวัน เพิ่มไข่ขาว อกไก่ในมื้ออาหาร และกินโปรตีนเสริม เช่น โปรตีนจากพืช เพื่อให้สุขภาพกลับมาสมบูรณ์ แข็งแรง และหมั่นสังเกต ดูแลตัวเองอยู่เสมออย่างยั่งยืน