การสูบบุหรี่เป็นอันตรายต่อสุขภาพและทำให้เกิดโรคร้ายแรงต่างๆ ตามมามากมาย และการไม่สูบบุหรี่ไม่ว่าบุหรี่ธรรมดาหรือบุหรี่ไฟฟ้าถือว่าเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด แต่จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก ยังมีผู้สูบบุหรี่เกือบ 1,000 ล้านคนบนโลกใบนี้ที่ยังคงสูบบุหรี่ต่อไปด้วยความต้องการสารนิโคตินที่ทำให้เกิดการเสพติด ดังนั้นจึงเกิดการคิดค้นบุหรี่ไฟฟ้าขึ้นเพื่อนำส่งนิโคตินโดยไม่มีควันจากการเผาไหม้
แต่ประเทศไทยเลือกที่จะแบนหรือปิดสวิตช์บุหรี่ไฟฟ้าโดยเหตุผลเพื่อปกป้องเด็กและเยาวชน และผลักให้ผู้สูบบุหรี่ต้องเลือกระหว่างสองทางคือ 1. การเลิกสูบบุหรี่ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องง่ายหรือ 2. การเจ็บป่วยและเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่ในที่สุด แต่ในความเป็นจริงกลับพบว่าการแบนผลิตภัณฑ์ดังกล่าวไม่สามารถป้องกันการใช้บุหรี่ไฟฟ้าของคนไทยโดยเฉพาะเด็กและเยาวชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเกิดกระแสเรียกร้องให้ทบทวนมาตรการดังกล่าวและได้รับการขานรับจากพรรคการเมืองหลายพรรคในช่วงการเลือกตั้ง เพื่อที่จะควบคุมมิใช่ปล่อยเสรีเพราะเราต้องยอมรับความจริงว่าในโลกใบนี้ยังมีผู้ที่ต้องการสูบบุหรี่แม้ว่าจะทราบดีถึงอันตรายของมัน
คำถามถัดไปคือ เราจำเป็นจะต้องบังคับให้ผู้สูบบุหรี่เหล่านี้มุ่งหน้าสู่ความตายจากโรคที่มาจากการสูบบุหรี่หรือไม่ ในเมื่ออาจมีทางเลือกที่ ‘อยู่ตรงกลาง’ และ ‘อันตราย’ น้อยกว่าอยู่? และทางเลือกที่ว่าก็คือ ‘แนวคิดการลดอันตราย’ หรือ Harm Reduction ซึ่งเป็นแนวคิดที่มีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1970 ซึ่งแนวคิดดังกล่าวมุ่งเป้าหมายไปที่การป้องกันหรือลดผลกระทบต่อสุขภาพจากกิจกรรมของมนุษย์ที่มีความอันตราย โดยคำนึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานเป็นสำคัญ ซึ่งนับเป็นการแก้ไขปัญหาด้านสุขภาพเชิงบวกที่มีประสิทธิภาพ และไม่ได้ให้ความสำคัญกับการบังคับให้ ‘เลิกถาวร’ มากนัก
ในแง่ของการสูบบุหรี่ แนวคิดการลดอันตรายถูกหยิบยกขึ้นมาเป็นหนึ่งในแนวทางด้านสาธารณสุขของหลายประเทศทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นสหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา นิวซีแลนด์ กรีซ หรือแม้กระทั่งฟิลลิปปินส์เนื่องจากรัฐบาลของประเทศเหล่านี้พิจารณาตามหลักเหตุผลและหลักฐานสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์ และเล็งเห็นประสิทธิภาพของแนวคิดการลดอันตรายที่อาจช่วยให้ผู้สูบบุหรี่ในประเทศได้รับอันตรายน้อยลง เพราะอันตรายของการสูบบุหรี่มาจากสารอันตรายที่มาจากการเผาไหม้ จึงได้สนับสนุนให้บุหรี่ไฟฟ้าเข้ามามีบทบาทในสาธารณสุขอย่างเปิดเผย และการตัดสินใจดังกล่าวก็ส่งผลกระทบเชิงบวก ดังเช่นอัตราผู้สูบบุหรี่ที่ลดลงอย่างเห็นได้ชัดในประเทศนิวซีแลนด์
ดังนั้น แนวคิดการลดอันตรายจึงได้ถูกหยิบยกมาเป็นหัวข้อสนทนาใน Global Forum on Nicotine ประจำปี ค.ศ. 2023 ซึ่งจัดขึ้นที่กรุงวอร์ซอ ประเทศโปแลนด์ ระหว่างวันที่ 21 ถึง 24 มิถุนายน โดยการประชุมดังกล่าวได้มีผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ นักวิจัย และผู้กำหนดนโยบายที่เกี่ยวข้องกับนิโคตินเข้าร่วมมากมาย เพื่อแบ่งปันมุมมองและแลกเปลี่ยนประสบการณ์
ภายใต้หัวข้อ ‘การลดอันตรายจากผลิตภัณฑ์ยาสูบคือการลดอันตราย’ นายเควิน การ์เซีย (Kevin Garcia)ผู้เชี่ยวชาญด้านการลดอันตรายจากผลิตภัณฑ์ยาสูบ ได้กล่าวว่า “การปิดกั้นผู้คนจากนิโคตินในรูปแบบที่ปลอดภัยกว่าคือการปิดกั้นผู้คนจากทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า เช่นเดียวกันกับการเข้าถึงเข็มขัดนิรภัย ครีมกันแดด การคุมกำเนิด ถุงยางอนามัย เข็มฉีดยาที่ผ่านการฆ่าเชื้อ และผลิตภัณฑ์ยาสูบที่ปลอดภัยกว่า เหล่านี้เป็นเครื่องมือทางสาธารณสุขที่สำคัญ แต่ทุกอย่างกลับได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางเว้นก็แต่การลดอันตรายจากการบริโภคนิโคติน”
นายเควิน การ์เซีย (Kevin Garcia) ยังได้กล่าวอีกว่า การที่ผู้คนไม่สามารถเข้าถึงทางเลือกที่อันตรายน้อยกว่าได้ เท่ากับเป็นการเพิ่มอันตรายให้กับพวกเขา และได้ยกตัวอย่างกรณีของเข็มฉีดยาที่ผ่านการฆ่าเชื้อว่า หากผู้ป่วยไม่มีสิทธิในการเข้าถึงเข็มฉีดยาที่ผ่านการฆ่าเชื้อแล้ว เท่ากับว่าเรากำลังเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ HIV/STI เช่นเดียวกัน การปิดกั้นผู้สูบบุหรี่จากผลิตภัณฑ์นิโคตินทางเลือก เท่ากับเป็นการเพิ่มอัตราการเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่
“มีความเข้าใจผิดมากมายว่ายาสูบให้ความร้อนและบุหรี่ไฟฟ้านั้นไม่ได้อันตรายน้อยกว่าบุหรี่มวน ทั้งที่ในความจริงแล้วมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มากมายที่สนับสนุนว่าบุหรี่ไฟฟ้าอันตรายน้อยกว่าบุหรี่มวน”นายเควิน กล่าวพร้อมยกตัวอย่างคำกล่าวจากหน่วยงานสาธารณสุขชั้นนำทั่วโลกมากมาย เช่น
“ผู้ใช้บุหรี่ไฟฟ้าได้รับสารเคมีอันตรายน้อยกว่าการสูบบุหรี่มวน และบุหรี่ไฟฟ้ามีประสิทธิภาพที่จะมาทดแทนบุหรี่มวนได้อย่างสมบูรณ์สำหรับผู้สูบบุหรี่ที่เป็นผู้ใหญ่” – หน่วยงาน US Centers for Disease Control and Prevention ของสหรัฐอเมริกา
“การทบทวนผลการศึกษาใหม่ยืนยันว่าการใช้บุหรี่ไฟฟ้านั้นอันตรายน้อยกว่าการสูบบุหรี่มวนอย่างน้อยร้อยละ 95 รวมถึงความเสี่ยงต่อผู้คนรอบข้างด้วย” – หน่วยงาน Public Health of England ของสหราชอาณาจักร
“เป็นสิ่งที่สมเหตุสมผลที่จะสรุปว่าหากใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพื่อทดแทนบุหรี่มวน บุหรี่ไฟฟ้านั้นอันตรายน้อยกว่าการสูบบุหรี่มวนต่อไปเป็นอย่างมาก” – หน่วยงาน Royal Australian College of General Practitioners
“หากคุณเป็นผู้ใหญ่ที่กำลังสูบบุหรี่ การเปลี่ยนไปใช้บุหรี่ไฟฟ้าแทนนั้นเป็นทางเลือกที่อันตรายน้อยกว่าการสูบบุหรี่มวนต่อไป” – หน่วยงานสาธารณสุขแคนาดาหรือ Health of Canada
“เป็นที่ทราบกันว่าการใช้บุหรี่ไฟฟ้านั้นอันตรายน้อยกว่าการสูบบุหรี่มวน ดังนั้นผู้สูบบุหรี่จึงควรหันมาใช้บุหรี่ไฟฟ้ามากกว่า” – หน่วยงาน French National Academy of Medicine
“จากข้อมูลที่มีในปัจจุบัน บุหรี่ไฟฟ้าอันตรายน้อยกว่าผลิตภัณฑ์ยาสูบแบบดั้งเดิม” – หน่วยงาน German Federal Institute for Risk Assessment
จะเห็นได้ว่าหลายประเทศทั่วโลกได้ให้การยอมรับแนวทางการลดอันตรายสำหรับผลิตภัณฑ์ยาสูบและมุ่งเน้นในการลดอันตรายต่อสุขภาพของผู้สูบบุหรี่ ขณะที่ในปัจจุบัน ประเทศไทยยังคงไม่ยอมรับเรื่องของการลดอันตรายจากยาสูบ และยังผลักดันให้เรื่องของบุหรี่เป็นเรื่องที่ต้องเลือกระหว่าง ‘สูบ’ หรือ ‘ตาย’ ทั้งๆ ที่ประเทศไทยได้รับการยกย่องเรื่องแนวทางการรณรงค์การใช้ถุงยางอนามัยซึ่งเป็นหลักการการลดอันตรายเมื่อเราไม่สามารถห้ามคนไม่ให้มีเพศสัมพันธ์ได้ ถึงแม้จะมีการใช้อย่างแพร่หลาย บุหรี่ไฟฟ้าก็ยังคงถูกแบน โดยที่ก่อให้เกิดปัญหาพ่วงตามมามากมายไม่ว่าจะเป็นปัญหาการเข้าถึงของเด็กและเยาวชน ปัญหาของส่วยและภาษีที่หายไป หรือปัญหามาตรฐานของผลิตภัณฑ์ ดังนั้น จึงปฏิเสธไม่ได้ว่าการยอมรับแนวทางการลดอันตรายจากยาสูบจากรัฐบาลนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญ รัฐบาลใหม่อาจต้องพิจารณาอย่างถี่ถ้วนถึงกฏหมายการแบนบุหรี่ไฟฟ้า ว่าจะทำอย่างไรจึงจะช่วยผู้สูบบุหรี่กว่า 9.9 ล้านคนรวมทั้งคนรอบข้างให้สามารถลดอันตรายจากควันบุหรี่ลงได้หากเขาเหล่านั้นยังคงไม่คิดจะเลิกสูบบุหรี่ หรือจะปล่อยให้เขาต้องเจ็บป่วย ทุกข์ทรมานและเสียชีวิตจากโรคที่เกิดจากการสูบบุหรี่ทั้งๆ ที่มีแนวทางที่จะช่วยคนเหล่านี้ได้
ติดตามเนื้อหาดีๆแบบนี้ได้ที่
Facebook : https://www.facebook.com/innnews.co.th
Twitter : https://twitter.com/innnews
Youtube : https://www.youtube.com/channel/UCmL7sBjm02WNURAOxGzq25w
TikTok : https://www.tiktok.com/@inn_news
