ภูมิภาค

ชาวขอนแก่นสูบน้ำออกจากบ่อลงนาจ่อทำนาปรัง

12 ธันวาคม 2022 - 15:53

ชาวขอนแก่น พร้อมใจ สูบน้ำออกจากบ่อลงนา เพื่อเตรียมการทำนาปรัง พร้อมร่วมลงแขกหาปลา

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าที่ ต.บ้านค้อ อ.เมือง จ.ขอนแก่น ชาวบ้านในพื้นที่ต่างใช้ช่วงวันหยุดยาวร่วมกันสูบน้ำออกจากบ่อเพื่อปล่อยลงสู่ทุ่งนา สำหรับการเตรียมทำนาปรัง หลังสิ้นสุดการทำนาปี โดยในการสูบน้ำออกจากบ่อตามธรรมชาตินั้นถือเป็นวิถีชุมชนที่ทำต่อเนื่องมาทุกปีหลังสิ้นสุดฤดูเก็บเกี่ยว ซึ่งตรงกับช่วงเดือน พ.ย.-ธ.ค. ซึ่งนอกจากจะเป็นการเตรียมพื้นที่ทำนาแล้ว ยังคงเป็นการหมุนเวียนน้ำเก่าจากแหล่งน้ำให้เกิดประโยชน์และรอรับน้ำใหม่ในฤดูนาปีอีกด้วย

ซึ่งในการสูบน้ำออกจากบ่อ นั้นชาวบ้านเรียกกันว่าสระปลา ซึ่งเมื่อระดับน้ำที่สูบออกไปแล้วนั้นจะคงเหลือไว้เพียงก้นบ่อ ซึ่งจะมีปลานานาชนิดออกมาเล่นน้ำ โดยในบ่อของชาวบ้านค้อ ที่ร่วมกันลงแขกสระปลา พบว่าปลาส่วนใหญ่ที่ได้จะเป็นปลาช่อน,ปลาหมอและปลาไหล ซึ่งชาวบ้านต่างนำมาแบ่งปันกันและทำอาหารเพื่อรับประทานร่วมกัน สร้างความสนุกสนาน ครื้นเครงในวิถีแบบชนบทและเข้าสู่การทำนาปรังในเดือน ม.ค.เลยทันที

นายจักรพงศ์ เพ็ชรแสน นายกเทศมนตรีตำบลบ้านค้อ กล่าวว่า ขณะนี้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวนาปี ในเขต ต.บ้านค้อนั้นได้ทำการเก็บเกี่ยวข้าวนาปีเรียบร้อยแล้ว ซึ่งพื้นที่ ต.บ้านค้อ นั้นปลูกข้าวเหนียวและข้าวหอมมะลิ ซึ่งถือเป็นพื้นที่เกษตรแปลงใหญ่ที่สำคัญของเขต อ.เมือง ดังนั้นเมื่อสิ้นสุดฤดูเก็บเกี่ยวแล้วก็เริ่มสู่ฤดูทำนาปรัง โดยจะเห็นว่าวันนี้ชุมชนได้ใช้ช่วงวันหยุดยาว ร่วมกันสูบน้ำออกจากบ่อลงที่นา เพื่อเตรียมพื้นที่ และเมื่อมีการสูบน้ำออกจากบ่อแล้วนั้น นอกจากจะเป็นการเปลี่ยนน้ำในบ่อเดิมที่ขังมานานกว่า 6 เดือนแล้ว รองรับน้ำก้อนใหม่ที่จะตกมาตามธรรมชาติ หรือซึมมาตามชั้นใต้ดิน ซึ่งถือเป็นวิถีอีสานที่สืบทอดต่อกันมา เรียกได้ว่าทุกคนจะรู้กันว่าหลังเกี่ยวข้าวแล้วก็จะร่วมกันลงแขกสระปาและสูบน้ำกันทันที

“ เมื่อน้ำที่สูบออกจากบ่อบสงส่วนจะลงสู่ทุ่งนา ซึ่งก็จะมีการบ่มดินอละเตรียมไถกลบและเตรียมทำนาปรังในช่วงเดือน ม.ค. และน้ำบางส่วนก็จะถูกสูบไปไว้ในอีกบ่อ 1 ที่อยู่ใกล้กันตามแผนการหมุนเวียนน้ำของชุมชน ซึ่งเมื่อน้ำใกล้แห้งเราก็จะเห็นปลาบ้อน หรือปลาที่อาศัยอยู่ในน้ำมาแหวกว่ายเล่นน้ำ ซึ่งถือเป้นเสน่ห์ชุมชนที่สวยงาม โดยกลุ่มแม่บ้านก็ช่วยกันจับปลา ที่อยู่ในน้ำหรือว่ายหลบหนีลงไปในโคลตม เด็กๆก็จะมาช่วยกันถือตระกร้าหรือเตรียมอุปกรณ์สำหรับการใส่ปลา ซึ่งปลาที่หาได้วันนี้ทั้งปลาหมอ ปลาช่อนและปลาไหล นอกจากจะนำมาประกอบอาหาเพื่อรับประทานร่วมกันแล้ว บางส่วนก็ยังคงมีการแจกจ่ายให้กับผู้ที่มาร่วมไถนาหรือมาร่วมลงแขกสูบน้ำจากบ่อ และบางส่วนได้นำไปมอบให้กับผู้ยากไร้ได้ประกอบอาหารรับประทานอีกด้วย”

นายจักรพงศ์ กล่าวต่ออีกว่า ในช่วงนี้เราจะคุ้นชินว่าเป็นช่วงข้าวใหม่ปลามัน คือข้าวใหม่ที่เก็บเกี่ยวก็จะสีและหุงสุกๆมารับประทานกับปลาที่หาได้จากหนองน้ำธรรมชาติและจากสระน้ำที่สูบออกวันนี้ ซึ่งจะเป็นปลาสดๆที่เลี้ยงตามธรรมชาติมานานกส่า 6 เดือน แทบทุกตัวจะขาว อวบ อั๋น เนื้อแน่นน่ารับประทานอย่างมาก ซึ่งเมนูอาหารบ้านๆที่ทำในวันนี้ในการทำเพื่อรับประทานร่วมกันกับชุมชนคือปลาช่อนเผา ,ปลาไหลย่าง ,ต้มย้ำปลาช่อนและต้มเปรตปลาไหล ซึ่งปลาเผานั้นนอกจากจะยัดไส้ด้วยสมุนไพรพื้นบ้านทั้งตระข่าตะไคร้ ใบมะกรูดแล้ว ยังคงต้องมีแจ่วพริกป่น คือนำพริกป่นมาผสมกับน้ำปลาและปลาร้า เรียกได้ว่าเป็นศาสตร์อาหารพื้นบ้านของชุมชนที่อร่อยโดนใจ และที่ขาดไม่ได้คือข้าวเหนียว ส้มตำ จัดได้ว่าเป็นของโปรดของชุมชน ต.บ้านค้อ อีกด้วย